[10] ตติยาปทาเน มหาสมุทฺทํ นิสฺสายาติ มหาสาคราสนฺเน ฐิตสฺส ปพฺพตสฺส อนฺตเร ปพฺพตเลเณติ อตฺโถฯ สิทฺธตฺโถ ภควา วิเวกกามตาย วสติ ปฏิวสตีติ อตฺโถฯ ปจฺจุคฺคนฺตฺวานกาสหนฺติ อหํ ตสฺส ภควโต ปฏิอุคฺคนฺตฺวา สมีปํ คนฺตฺวา วนฺทนาทิปุญฺญํ อกาสินฺติ อตฺโถฯ จงฺโกฏกมทาสหนฺติ สิทฺธตฺถสฺส ภควโต อหํ ปุปฺผภริตํ จงฺโกฏกํ กทมฺพํ อทาสิํ ปูเชสินฺติ อตฺโถฯ

[14] จตุตฺถาปทาเน อกกฺกสจิตฺตสฺสาถาติ อผรุสจิตฺตสฺส, อถ-สทฺโท ปทปูรเณฯ

[19] ปญฺจมาปทาเน อุทุมฺพเร วสนฺตสฺสาติ อุทุมฺพรรุกฺขมูเล รุกฺขจฺฉายาย วสนฺตสฺส ติสฺสสฺส ภควโตฯ นิยเต ปณฺณสนฺถเรติ นิยามิเต ปฏิพทฺเธ ปณฺณสนฺถเร สาขาภงฺคาสเน นิสินฺนสฺสฯ วุตฺโถกาโส มยา ทินฺโนติ วิวิตฺโตกาเส มณฺฑปทฺวาราทีหิ ปิหิโตกาโส มยา ทินฺโน สมฺปาทิโตติ อตฺโถฯ

[24] ฉฏฺฐาปทาเน โปตฺถทานํ มยา ทินฺนนฺติ โปตฺถวฏฺฏิํ โปตฺถฉลฺลิํ ตาเฬตฺวา กตํ สาฏกํ วิสมํ โคผาสุเกน ฆํสิตฺวา นิมฺมิตํ สุตฺตํ คเหตฺวา กนฺติตฺวา เตน สุตฺเตน นิสีทนตฺถาย วา ภูมตฺถรณตฺถาย วา สาฏกํ วายาเปตฺวา ตํ สาฏกํ มยา รตนตฺตยสฺส ทินฺนนฺติ อตฺโถฯ

[27] สตฺตมาปทาเน จนฺทภาคานทีตีเรติ จนฺทภาคาย นาม นทิยา ตีรโต, นิสฺสกฺเก ภุมฺมวจนํ ฯ อนุโสตนฺติ โสตสฺส อนุ เหฏฺฐาคงฺคํ วชามิ คจฺฉามิ อหนฺติ อตฺโถฯ สตฺต มาลุวปุปฺผานิ, จิตมาโรปยิํ อหนฺติ อหํ มาลุวปุปฺผานิ สตฺต ปตฺตานิ คเหตฺวา จิตเก วาลุกราสิมฺหิ วาลุกาหิ ถูปํ กตฺวา ปูเชสินฺติ อตฺโถฯ

[31-32] อฏฺฐมาปทาเน มหาสินฺธุ สุทสฺสนาติ สุนฺทรทสฺสนสุนฺทโรทกธวลปุลิโนปโสภิตตฺตา สุฏฺฐุ มโนหรา มหาสินฺธุ นาม วารินที อโหสิฯ ตตฺถ ติสฺสํ สินฺธุวารินทิยํ สปฺปภาสํ ปภาย สหิตํ สุทสฺสนํ สุนฺทรรูปํ ปรโมปสเม ยุตฺตํ อุตฺตเม อุปสเม ยุตฺตํ สมงฺคีภูตํ วีตราคํ อหํ อทฺทสนฺติ อตฺโถฯ

ทิสฺวาหํ วิมฺหิตาสโยติ ‘‘เอวรูปํ ภยานกํ หิมวนฺตํ กถํ สมฺปตฺโต’’ติ วิมฺหิตอชฺฌาสโย อจฺฉริยพฺภุตจิตฺโตติ อตฺโถฯ อาลุวํ ตสฺส ปาทาสินฺติ ตสฺส อรหโต อหํ ปสนฺนมานโส อาลุวกนฺทํ ปาทาสิํ อาทเรน อทาสินฺติ อตฺโถฯ

นวมทสมาปทานานิ อุตฺตานาเนวาติฯ

อฏฺฐวีสติมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

29. ปณฺณทายกวคฺโค

1-10. ปณฺณทายกตฺเถรอปทานาทิวณฺณนา

[1-2] เอกูนติํสติเม วคฺเค ปฐมาปทาเน ปณฺณโภชนโภชโนติ ขีรปณฺณาทิโภชนสฺส ภุญฺชนตฺถาย ปณฺณสาลาย นิสินฺโน อมฺหิ ภวามีติ อตฺโถฯ อุปวิฏฺฐญฺจ มํ สนฺตนฺติ ปณฺณสาลายํ อุปวิฏฺฐํ สนฺตํ วิชฺชมานํ มํฯ อุปาคจฺฉิ มหาอิสีติ มหนฺเต สีลาทิขนฺเธ เอสนโต มหาอิสิฯ โลกปชฺโชโต โลกปทีโป สิทฺธตฺโถ ภควา อุปคจฺฉิ, มม สมีปํ อคมาสีติ อตฺโถฯ นิสินฺนสฺส ปณฺณสนฺถเรติ อุปคนฺตฺวา ปณฺณสนฺถเร นิสินฺนสฺส ขาทนตฺถาย เสทิตํ ปณฺณํ มยา ทินฺนนฺติ สมฺพนฺโธฯ

[5-7] ทุติยาปทาเน สิเนรุสมสนฺโตโส ธรณีสมสาทิโส สิทฺธตฺโถ ภควาติ สมฺพนฺโธฯ วุฏฺฐหิตฺวา สมาธิมฺหาติ นิโรธสมาปตฺติโต วุฏฺฐหิตฺวา วิสุํ หุตฺวาติ อตฺโถฯ ภิกฺขาย มมุปฏฺฐิโตติ ภิกฺขาจารเวลาย ‘‘อชฺช มม โย โกจิ กิญฺจิ ทานํ ททาติ, ตสฺส มหปฺผล’’นฺติ จินฺเตตฺวา นิสินฺนสฺส มม สนฺติกํ สมีปํ อุปฏฺฐิโต สมีปมาคโตติ อตฺโถฯ หรีตกํ…เป.… ผารุสกผลานิ จาติ เอวํ สพฺพํ ตํ ผลํ สพฺพโลกานุกมฺปิโน ตสฺส สิทฺธตฺถสฺส มเหสิสฺส มยา วิปฺปสนฺเนน เจตสา ทินฺนนฺติ อตฺโถฯ

[11-12] ตติยาปทาเน สีหํ ยถา วนจรนฺติ วเน จรมานํ สีหราชํ อิว จรมานํ สิทฺธตฺถํ ภควนฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ นิสภาชานิยํ ยถาติ วสโภ, นิสโภ, วิสโภ, อาสโภติ จตฺตาโร ควเชฏฺฐกาฯ